Toon Hermans
Antoine Gerard Theodore Hermans wordt op 17 december 1916 geboren in Villa Zomerlust aan de Parklaan in Sittard.
Zijn vader is bankier en het gezin is in goede doen tot als gevolg van een verkeerde speculatie het hele familiebezit verloren gaat. Als Toon twaalf jaar oud is, overlijdt zijn vader. Het wordt voor zijn moeder een zware opgave om het hoofd boven water te houden.
Toons verrichtingen op school zijn middelmatig tot slecht.
Het kan hem allemaal niet boeien.
Na school heeft hij enkele kleine baantjes als etaleur en als letterschilder maar hij gaat toch het liefst naar het café in Sittard om te zingen en daar een paar centen mee te verdienen. Hij zingt liedjes in zijn Limburgs dialect en ontwikkelt een imitatie-act van de door hem zeer bewonderde Buziau.
Toon wordt gevraagd om nu en dan bij speciale gelegenheden op te treden en wint zelfs een talentenjacht. Hij is de motor achter de grote revues die rond carnaval in Sittard worden gespeeld.
In 1946 waagt hij de sprong naar Amsterdam. Hij doet auditie en krijgt engagement bij het gezelschap van Carl Tobi, waarin hij speelt met Kees Pruis en later bij Mikkenie’s Revue.
Na de oorlog wordt hij gevraagd door Floris Meslier voor diens Theater Plezier. Met dit gezelschap, waarin onder anderen Jan van Ees, Wiesje Bouwmeester en Matthieu van Eysden, krijgt hij landelijke bekendheid, mede door het toen populaire radioprogramma De Bonte Dinsdagavondtrein van de AVRO.
In 1946 ontmoet hij zijn Rietje en op 5 december van datzelfde jaar trouwt hij met haar. Uit dit huwelijk zullen drie zoons geboren worden: Michael, Maurice en Gaby.
Opvallend is dat Toon Hermans in de loop der jaren bij Theater Plezier een steeds prominentere rol speelt totdat hij in de laatste programma’s zelfs tekent voor de algemene artistieke leiding.
Met Theater Plezier treedt Toon eind jaren veertig ook al in Vlaanderen op.
Na de uiterst succesvolle jaren met Theater Plezier die hem grote populariteit hebben bezorgd in het land, maakt Toon Hermans twee experimentele programma’s, Ballot en Zaza.
In 1956 presenteert Toon als eerste artiest in Nederland een One Man Show waarin hij geheel alleen een avond uit vult. Deze nieuwe theaterformule slaat zo goed aan dat hij in de jaren die volgen een elftal One Man Shows zal maken.
Vanaf 1958, als zijn tweede One Man Show door AVRO televisie rechtstreeks wordt uitgezonden, komen vrijwel alle shows op televisie. Het zijn de gloriejaren van Toon met per show tot 400 uitverkochte voorstellingen. En met een eindeloze slinger liedjes en een mand vol waanzinnig populaire conferences die tot het collectieve geheugen van Nederland en Vlaanderen behoren.
Een handvol zalige herinneringen: 1958 Ballonnetje, 1965 De dirigent, 1967 Dit is een plek om lief te hebbben, 1967 De auditie, 1980 Wat ruist er door het struikgewas, Café Biljart, De ornitholoog, 1997 Mr. Tonio.
Toon maakt ook uitstapjes naar het buitenland. Zo speelt hij een serie voorstellingen in Wenen in het Theater an der Wien en in München. Samen met de schrijver Erich Segal maakt hij een Amerikaanse show.
Het is de bedoeling hiermee Broadway te veroveren, maar na enkele try-outs in Canada ziet hij af van dit plan. Hij voelt zich in de USA als klein manneke uit Sittard niet op zijn gemak.
November 1990 overlijdt na een korte ziekte Rietje Hermans.
December 1991 verdringen zich in het Antwerpse Sportpaleis 16.000 Toonfans uit Vlaanderen en Nederland voor het verjaardagsfeestje van Toon die 75 wordt.
Naast het theater en het schrijven (van zijn hand verschenen inmiddels zo’n dertig boekjes waarvan ruim twee miljoen exemplaren werden verkocht) is schilderen altijd de grote liefde van Toon Hermans gebleven. Beelden die hij onderweg van en naar het theater in zich opnam, maar ook impressies van het land van zijn jeugd, zet hij in de stilte van zijn atelier op het linnen.
Toch was Toon Hermans met zijn schilderwerk nooit in de openbaarheid getreden. Met het verschijnen in 1995 van het grote kunstboek Toon Hermans, Schilderijen, Tekeningen, Gedachten waarin ruim honderd van zijn schilderijen zijn opgenomen, wordt eindelijk ook dit aspect van de veelzijdige kunstenaar Toon Hermans onthuld. Het Schilderijenboek is in de periode 1995-1996 veruit het meest verkochte kunstboek van de Benelux.
In 1996 en 1997 maakt Toon Hermans met zijn laatste theatershow een tournee van 88 voorstellingen door Nederland en Vlaanderen. In 1998 wordt Toon Hermans geopereerd aan een goedaardig gezwel in de hersenen en na een voorspoedig herstel heeft hij weer plannen voor een nieuwe theatershow, werkt hij aan zijn autobiografie en maakt hij volop nieuwe liedjes voor een cd.
Eind 1999 wordt Toon Hermans uitgeroepen tot Artiest van de Eeuw.
In januari en februari 2000 worden de opnames gemaakt voor de cd Als de liefde die najaar 2000 postuum wordt uitgebracht.
Toon Hermans overlijdt onverwacht aan de gevolgen van een hartaanval op 22 april 2000.
Na het overlijden van Toon Hermans wordt door zijn erfgenamen besloten tot het oprichten van een Stichting Toon Hermans. Missie van de Stichting is het bewaren en beheren van het artistieke erfgoed van Toon Hermans in zijn geest en het bevorderen van de ideeën waar hij voor stond. In het bestuur van de Stichting zetelen namens de familie de zonen Maurice, die 25 jaar lang Toon als manager en repetitor begeleidt en Gaby, die als tv-producent tekent voor de laatste vier One Man Shows. Voorzitter is Herman Van Hove, vriend van Toon Hermans en zijn laatste manager.
De Stichting introduceert de Toon Hermans Prijs die wordt uitgereikt aan de persoon of de organisatie die heeft bijgedragen tot het realiseren van de missie van de Stichting. Laureaten zijn in 2002 Mini & Maxi, 2007 André van Duin, 2010 Gemeente Sittard, 2014 Benny Ludemann, 2016 Freek de Jonge en Paul van Vliet.
Op 10 augustus 2001 opent Paul Van Vliet de tentoonstelling Toon Hermans Levenskunstenaar in het Singer Museum van Laren waar tot half november veertigduizend bezoekers komen kijken naar een unieke selectie van zeventig schilderijen van Toon Hermans.
Vijf jaar na het overlijden van Toon Hermans verschijnen voorjaar 2005 voor het eerst zijn One Man Shows compleet op dvd. Deze erfenis van Toon is bijeengebracht in een unieke box van maar liefst 22 dvd’s met een totale speeltijd van 55 uur. De collectie bevat naast 11 shows een schat aan bonusmateriaal met onbekende opnames, interviews, beelden van achter de schermen en uniek commentaar van Toon Hermans zelf.
Op 17 juni 2005 openen Freek de Jonge en Bart Peeters in de Kunsthal te Rotterdam de tentoonstelling Mariablauw, boerderijenwit, klaproosrood. Honderd schilderijen van Toon Hermans.
Tien jaar na zijn overlijden produceert Albert Verlinde in 2010 de door pers en publiek in Nederland en Vlaanderen fel toegejuichte musical Toon met Alex Klaasen als Toon, Wieneke Remmers als Rietje en Jan Elbertse als de fluitjesman.
Jacques Klöters, eminent cabaretkenner en theaterwetenschapper, deed jarenlang onderzoek naar het leven van Toon Hermans. Wat voor man was Toon eigenlijk? Was hij echt in zijn jeugd zo arm geweest? Waarom had hij het nooit over de oorlog? Waarom woonde hij zo vaak in hotels? Wat was het geheim van zijn optreden? Wat ging er mis met zijn carrière in Amerika? Was hij werkelijk die blije zonzoeker van het toneel? Op veel van deze vragen geeft Toon, de rijke, liefdevol geschreven biografie, het definitieve antwoord.
Sittard zomer 2010. Kuieren, is het verticale luieren, maar vooral niet te vlug, zingt Toon vanaf een metersgroot videoscherm in Park Kolderiek. En dat is wat de bezoekers doen. Het Toon Hermans Humorfestival heeft iets weg van straattheater, maar voortdurend is er de rode draad die Toon heet. Tussen de ijkpunten uit zijn leven brengen hedendaags artiesten leven in de brouwerij. De door het park toeterende Blech Harmoniker, de komische illusionisten Scott & Muriel, clown Peter Shub, de poëzie van circusartiesten Danny en David Ronaldo en Theater Pittoresque Mécanique, een spetterende evocatie van het leven van Toon.
Voorjaar 2015 presenteert het Antwerpse Fakkeltheater de première van een zeven seizoenen lopende reeks van meer dan honderd voorstellingen in Vlaanderen en Nederland van In de schaduw van Toon Hermans.
Herman Van Hove vertelt over zijn wonderlijke belevenissen in de coulissen en aan de keukentafel als laatste manager en vriend van Toon. Lissa Meyvis zingt de liedjes die Toon zelf zijn mooiste vond.
Zomer 2016 opent de belevingsexpo Toon Thuis. Toon Hermans komt thuis in Sittard, de plek die hij zijn hele leven liefhad. In het voormalige V&D pand aan de historische Markt wandel je een bont paradijs binnen, vol theater, muziek en kolder, waar je lekker kunt dazen en lachen, “Want als je lachen kan, moet je het doen”. Je bewandelt Toon’s levensweg van zijn high-society kindertijd tot en met zijn arme en droevige jeugd, waarin Toon het lachen als heelmiddel ontdekte. Je wordt omarmd door alle Sittardse feesten en tradities die Toon beïnvloedden: de St.Rosa kermis, de processie, de zomeravondconcerten van harmonieën en fanfares, de clowns in het circus en de doldwaze carnavalsdagen.
Ter gelegenheid van de viering van 100 jaar Toon Hermans verschijnt Toon Hermans Album van een zoon. Een genereus fotoboek dat het leven van Toon Hermans weergeeft in woord en beeld met een onuitgegeven selectie beelden uit het familiealbum, ruim honderd foto’s van zoon Gaby en een persoonlijke inleiding van kleindochter Githa bieden een intieme inkijk in de privéwereld van Nederlands bekendste cabaretier.
April 2016 beleven in de Antwerpse Lotto Arena drie dagen na elkaar telkens zesduizend Toonminnaars Vlaanderen huldigt 100 jaar Toon Hermans, een organisatie van Nekka met Warre Borgmans, Bart Peeters, Rocco Granata, Lissa Meyvis, Bart Cannaerts, Johan Verminnen, Riet Muylaert, Danny Ronaldo.
12 december 2016 presenteert Koninklijk Theater Carré de hommage Toon 100 jaar die op oudejaarsavond wordt uitgezonden door AvroTros. Toon Hermans stond ruim 550 keer in een uitverkocht Carré. Een miljoen bezoekers zagen hem optreden in het Amsterdamse theater aan de Amstel.
Freek de Jonge, Wende Snijders, Hadewych Minis, Chantal Janzen, Paul van Vliet, Benny Ludemann, Pol Vanfleteren, Herman van Hove en Lissa Meyvis brengen in een feestelijk programma een hommage aan de in 2000 overleden Toon Hermans.
Toons zoon Maurice start in 2017 Maurice Hermans Producties en treedt sindsdien continu op in Nederland en Vlaanderen met een aantal eigen programma’s als Van de liefde wil ik zingen, Zo’n Toon, Toon liedjesman, Altijd zal ik van je houden, stuk voor stuk emotionele hommages aan zijn vader.
Geanimeerd door Toons zoon Gaby resulteren intense gesprekken met de lokale overheid najaar 2020 in een gezamenlijke intentieverklaring van de gemeente Sittard en de Stichting Toon Hermans over een intensieve samenwerking om de herinnering aan de artiest Toon Hermans en zijn oeuvre in zijn geboortestad levendig te houden.
Na twintig jaar tomeloze inzet voor het artistieke erfgoed van zijn vader overlijdt Gaby Hermans op 30 september 2020. Zijn oudste dochter Githa volgt hem op als bestuurder van de Stichting Toon Hermans.
17 december 2021 wordt de schouwburg van Sittard omgedoopt tot het Toon Hermans Theater met onder meer een permanente tentoonstelling van zijn theaterattributen en een evocatie van zijn rijke carrière en van zijn liefde voor zijn kleine, lieve stad.
5 februari 2022 start in het Toon Hermans Theater Sittard de Nederlandse tournee Toon! van het Metropole Orkest met vocalisten Lissa Meyvis, Remko Vrijdag en Tommie Christiaan.
17 december 2022. Het Toon Hermans Theater wordt één jaar en dat wordt feestelijk gevierd met ‘’Ik ben iemand van een kleine lieve stad’. Een grootse muzikale hommage aan de grootste zoon van Sittard. Limburgse, Nederlands en Vlaamse zangers zingen ruim anderhalf uur lang de mooiste liedjes van Toon begeleid door het orkest van PolVanfleteren. Met Warre Borgmans, Lissa Meyvis, Cyrille Niël, Siebe Palmen, Stephanie Struijk, Renée van Wegberg, Sam Verhoeven en het Sittardse kinderkoor.
Hoogtepunt van de avond is de uitreiking van de zevende Toon Hermans Prijs aan Jochem Myjer. Na een laudatio door Toonbiograaf Jacques Klöters brengt Jochem hulde aan zijn grote inspirator die ‘zo gul strooide met troost en liefde’.
Een tweede verrassend hoogtepunt: tachtigjarige Benny Ludemann, de legendarische goedlachse gitarist van Toon, neemt afscheid van de bühne, uitgewuifd met twee staande ovaties en een eindeloos applaus door een ontroerd en dankbaar publiek.
Op 20 juni 2023 overlijdt Maurice Hermans, 74, de tweede zoon van Toon. Maurice begeleidt zijn vader meer dan dertig jaar lang op tournee, is van 2000 tot 2017 een gedreven bestuurder van de Stichting Toon Hermans waarna hij Maurice Hermans Producties opricht en vanaf dan met veel succes in Nederland en Vlaanderen gaat toeren met zijn eigen shows Van de liefde wil ik zingen, Zo’n Toon, Toon liedjesman, Altijd zal ik van je houden, stuk voor stuk emotionele hommages aan zijn vader. “Ik ga geen grappen maken”, zegt Maurice daarover. “Ik zeg tegen het publiek altijd: ‘Ik ga jullie niet aan het lachen maken, maar als ik af en toe een glimlach op je gezicht kan toveren, ben ik tevreden’.” Zo ontfermt Maurice zich tot het laatst over de artistieke nalatenschap van zijn beroemde vader.
Op 9 februari 2024 overlijdt Benny Ludemann, 82. Benny is meer dan 25 jaar lang gitarist in Toons Hermans orkest maar betekent veel meer voor Toon dan dat. Toon noemt hem wel eens zijn vierde zoon. Goedlachse Benny is bijna dertig jaar na het laatste optreden van Toon nog immens populair. Getuige de twee staande ovaties bij de hommage aan Toon op 17 december 2022 in het Toon Hermans Theater Sittard. Voor het laatst ontroert Benny de zaal met zijn wondermooie mandolinebegeleiding van Lente me.
Zondagavond 9 juni 2024 wordt in het Toon Hermans Theater Sittard de achtste Toon Hermans Prijs uitgereikt aan Sjef Schurgers. De Stichting Toon Hermans is Sjef Schurgers dankbaar voor zijn unieke bijdrage aan het levend houden van de herinnering aan Toon Hermans als grootste Nederlandse amuseur, volkspoëet en filosoof van de levensblijheid.
De Stichting huldigt met de uitreiking van haar achtste prijs de bedenker, bezieler en uitvoerder van, onder veel meer, Park Kolderiek, Toon Hermans Festival en Toon Thuis. Met deze door tienduizenden enthousiaste Toonliefhebbers bezochte evenementen zet Sjef Schurgers Sittard, de kleine lieve stad van Toon, op de kaart tot in de verste uithoeken van Nederland en Vlaanderen. De uitreiking van de Prijs met als titel Sjefs levensmotto
“Plök de daag” is een hartverwarmend programma intens beleefd door vierhonderd dankbare relaties van Sjef Schurgers.
Stichting Toon Hermans
Toon Hermans BV
Sittard Nederland
ON 00.86.14.556.B.01
Bestuur
Linda Hermans
Githa Hermans
Herman Van Hove
evenement@toonhermans.nl